عایق دودبند و آتش بند
- جلوگیری از عبور دود و آتش از درزها، گذرها و محل‌های نفوذ سازه
- حفظ یکپارچگی پارتیشن‌ها و کند کردن انتقال حریق بین فضاها
- انواع محصول: ماستیک/پاتسی، نوار منبسط‌شونده، پانل یا پُرکننده فایر استاپ
- مناسب برای گذر کابل، لوله، کانال تهویه، درز انبساط و دیوارهای منافذدار
- عملکرد ترکیبی در برابر دود، گازهای سمی و گرما (افزایش زمان فرار و اطفا)
- چسبندگی و انعطاف‌پذیری برای تحمل حرکت‌های سازه‌ای و لرزش
- اجرای سریع و ترمیم‌پذیر در محل با ابزار ساده (کارتریج، اسپاتینگ، پانل‌گذاری)
- مقاومت در برابر دمای بالا و حفظ عملکرد تا کلاس‌های مختلف مقاومت حریق (بسته به نوع و گواهی)
- حداقل نگهداری؛ امکان بازرسی و تعویض موضعی بدون تخریب گسترده
- عرضه با مدارک آزمون و گواهی‌های فنی مرتبط بر اساس درخواست مشتری
آتش‌بند و دودبند به مجموعه‌ای از محصولات و سیستم‌ها گفته می‌شود که برای بسته‌سازی و آب‌بندی بازشوها، درزها و مسیرهای عبور تاسیسات (کابل‌ها، لوله‌ها، داکت‌ها و غیره) در دیوارها، سقف‌ها و نماها به‌کار می‌روند تا از انتشار آتش، دود و گازهای سمی بین فضاهای مختلف جلوگیری کنند. این سیستم‌ها نقش حیاتی در افزایش زمان واکنش و تخلیه امن افراد و حفظ عملکرد تجهیزات حیاتی (مانند برق اضطراری، سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، روشنایی و تهویه مسیرهای خروج) در دقایق اولیه آتش‌سوزی ایفا می‌کنند.
چرا آتش‌بند و دودبند ضروری است؟
– جلوگیری از انتشار سریع آتش و دود از محل شعله به سایر بخش‌های ساختمان
– حفاظت مسیرهای خروج اضطراری تا زمان تخلیه ساکنین و امدادرسانی
– حفظ عملکرد سیستم‌های الکتریکی و تهویه حیاتی برای عملیات اطفا و نجات
در واقع ۳۰ تا ۹۰ دقیقهٔ اولیه پس از شروع حریق از نظر نجات جان افراد و کنترل حادثه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آتش‌بندها برای تأمین این بازه زمانی طراحی می‌شوند.
اهداف طراحی آتش‌بندها
1. محدود کردن سرعت انتشار آتش تا زمانی مشخص برای حفاظت بخش‌های مجاور
2. حفاظت و ایمن‌سازی مسیرهای خروج اضطراری در برابر نفوذ دود و شعله
3. نگهداری و حفاظت تجهیزات الکتریکی و تاسیساتی حیاتی در برابر حریق
مکانیزم عملکرد و استانداردهای آزمون
محصولات فایر استاپ و دودبند بر اساس منحنی دما-زمان استاندارد ISO 834-1 تحت آزمون قرار می‌گیرند تا مقاومتشان در برابر حریق تعیین شود. نتایج آزمون‌ها معمولاً به‌صورت زمان مقاومت (مثلاً ۳۰، ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ دقیقه) و طبق استانداردهای بین‌المللی مانند EN 13501 یا DIN 4102 دسته‌بندی می‌شوند. در مستندات ملی نیز مقررات مربوط آورده می‌شود (مثلاً مبحث سوم مقررات ملی ساختمان).
مصالح و انواع مواد آتش‌بند
آتش‌بندها از مواد متنوعی تولید می‌شوند که معمولاً شامل موارد زیرند:
– ترکیبات منبسط‌شونده و مواد آتش‌زا (intumescent)
– ملات‌های سیمانی مقاوم در برابر آتش
– سیلیکون‌ها و ترکیبات الاستومری مقاوم در برابر حرارت
– الیاف معدنی (الیاف شیشه، پشم سنگ)، خاکستر آتشفشانی و محصولات سرامیکی
– غلاف‌ها و پوشش‌های کامپوزیتی، بالش‌های مقاوم در برابر آتش برای پرکردن شکاف‌ها
فرم‌های اجرایی متداول
– ملات‌ها و درزبندهای منبسط‌شونده برای مسدودسازی روزنه‌ها
– بالشتک‌ها و پنل‌های پرشونده برای پر کردن بازشوهای موقت
– غلاف‌ها و پوشش‌های مخصوص لوله‌ها (سleeves) که در صورت آتش‌سوزی منبسط می‌شوند
– ورق‌ها و صفحات کامپوزیتی برای تعمیرات و جاهایی که بار مکانیکی مدنظر است
نگهداری و مدارک فنی
محصولات آتش‌بند باید مطابق گواهی‌ها و دستورالعمل‌های نصب ارائه‌شده نگهداری شوند. نگهداری نامناسب یا تغییرات بدون مستندسازی می‌تواند موجب از بین رفتن کارایی سیستم شود. برای افزایش اثربخشی، محل نصب و اطلاعات مربوط به هر آتش‌بند معمولاً با برچسب‌های اطلاعاتی ثبت می‌گردد.
نکات اجرایی و هم‌زیستی با پوشش‌های ضدحریق (Spray-on)
– آتش‌بندها باید روی سطوح خشک و تمیز اعمال شوند.
– اسپری‌های ضدآتش (fireproof sprays) نباید قبل از نصب آتش‌بندها اجرا شوند چون ممکن است چسبندگی آتش‌بند به سطح را مختل کنند.
– اعمال پوشش‌های ضدآتش پس از نصب آتش‌بندها می‌تواند بخش‌هایی از دیوار یا اتصال را که نیاز به آتش‌بندی دارند بپوشاند و یکپارچگی سیستم را کاهش دهد؛ بنابراین ترتیب اجرایی باید رعایت شود.
دودبند چیست و کجا لازم است؟
دودبندها محصولاتی یا تجهیزاتی هستند که به‌طور خاص از نفوذ دود و گازهای سمی جلوگیری می‌کنند. استفاده از دودبند در راه‌پله‌های فرار، درب‌ها و پنجره‌های بین طبقات، و در مسیرهای خروج اضطراری به‌ویژه در ساختمان‌های پرتردد (هتل، بیمارستان، مراکز تجاری) توصیه می‌شود. درب‌ها و پنجره‌های دودبند می‌توانند شیشه‌ای و در ابعاد بزرگ نیز تولید شوند تا در هنگام آتش‌سوزی از ورود دود به راه‌پله و فضاهای خروج جلوگیری کنند.
نمونه‌های تجاری و قیمت‌گذاری
بخش اعظمی از مواد آتش‌بند و دودبند وارداتی هستند و برندهایی مانند Hilti نمونه‌هایی شناخته‌شده در بازارند. به‌عنوان مثال محصولات نام‌برده در متن:
– آتش‌بند Hilti CP606: بر پایه اکریلیک آب‌پایه، قابل رنگ‌آمیزی، مناسب برای محل عبور کابل و لوله، محافظت در برابر آتش و دود.
– آتش‌بند Hilti CP670: مناسب برای بازشوهای بزرگ، خشک‌شدن سریع، امکان اجرای نازک‌تر سطح نهایی و مناسب برای محل عبور تاسیسات.
از آنجا که تولید داخل این گروه کالاها محدود است، قیمت‌ها غالباً تحت تأثیر واردات و نوسانات بازار قرار دارند. برای اطلاع از قیمت دقیق و مشاوره انتخاب محصول مناسب باید با تامین‌کننده یا کارشناسان فروش تماس گرفته شود.
کنترل کیفیت، بازرسی و ضوابط
– هر آتش‌بند و دودبند باید دارای گواهی آزمون و مشخصات نصب باشد.
– بازشوها پس از هر تغییر تاسیساتی باید مجدداً بررسی و, در صورت لزوم، آتش‌بندی مجدد شوند.
– بازرسی‌های دوره‌ای و نگهداری صحیح برای حفظ عملکرد سیستم ضروری است؛ نقص در آتش‌بندی می‌تواند به کاهش رتبه مقاومت سازه در برابر حریق منجر شود.
وظایف اصلی عایق دودبند
- مهار حرکت دود: جلوگیری از انتشار سریع و گسترده دود به فضاهای مجاور در زمان آتش‌سوزی.
- حفاظت از مسیرهای خروج: تضمین سالم‌بودن راه‌های فرار تا زمان تخلیه ایمن افراد.
- محدود کردن گستره حریق: ممانعت از سرایت آتش و دود به بخش‌های دیگر ساختمان.
- حفاظت از تاسیسات: کاهش آسیب به تجهیزات الکتریکی و مکانیکی در اثر نفوذ دود و حرارت.
انواع عایق دودبند (نمونه‌ها و کاربردهای معمول)
- نوارها و صفحات نسوز: مانند نوارهای سیلیکونی یا فایبرسرامیک برای پوشش درزها و اتصالات.
- پوشش‌های مقاوم در برابر گاز و دود: مناسب برای آب‌بندی منافذ ریز و جلوگیری از نشت گازهای سمی.
- سیستم‌های پنل‌دار نسوز: پنل‌های آماده همراه با نوار درزگیر برای پرکردن بازشوها و جداسازی فضاها.
- پشم سنگ نسوز: معمولاً با روکش آلومینیومی یا فایبرگلاس به‌کار می‌رود تا هم عایق حرارتی و هم دودبند باشد.
- فوم آتش‌بند: نمونه‌هایی مانند HILTI CP620 که در مواجهه با حرارت منبسط شده و منافذ را می‌بندند.
- رنگ‌های ضدحریق: پوشش‌هایی که در برابر آتش واکنش داده، لایهٔ محافظ کربنی ایجاد کرده و گسترش شعله را کاهش می‌دهند.
- ماستیک‌های منبسط‌شونده: مثل VERMISTOP برای درزبندی اتصالات و درزهای انقطاع با قابلیت پرکردن فضاهای نامنظم.
- بلوک‌های آتش‌بند: قطعات سخت با مقاومت حرارتی بالا برای مسدودسازی بازشوها و جلوگیری از سرایت حریق.
این دسته‌بندی‌ها معمولاً بسته به محل نصب و نوع نیاز ایمنی انتخاب می‌شوند؛ هر گزینه کاربرد و محدودیت ویژه‌ای دارد که باید مطابق با استانداردها و شرایط پروژه به‌کار گرفته شود.
کاربردهای رایج
– محل‌های عبور کابل و لوله در دیوارها، کف‌ها و سقف‌ها
– شفت‌ها، داکت‌ها و محل‌های سرویس تاسیساتی
– اتصالات دیوار و کف در سازه‌های بنایی، بتنی و فولادی
– بازشوهای جدید یا بازشده در آتش‌بندهای موجود که نیاز به بازبینی و ترمیم دارند
جمع‌بندی
آتش‌بند و دودبند بخشی اساسی از استراتژی حفاظت حریق ساختمان‌ها هستند که با مسدودسازی منافذ و تقویت اتصالات مقاوم در برابر آتش، زمان ایمن‌سازی، امکان تخلیه و عملکرد تجهیزات حیاتی را افزایش می‌دهند. انتخاب، نصب و نگهداری صحیح این سیستم‌ها باید منطبق بر استانداردهای معتبر و توسط افراد متخصص انجام شود. برای دریافت مشاوره فنی، اطلاعات قیمت یا تهیه محصولات می‌توانید با بخش فنی و بازرگانی دیجی سازه تماس بگیرید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.